Επέστρεφε και παίρνε με

Ένα από τα «θέματα» των ημερών είναι αυτό που στίχοι του αλεξανδρινού ποιητή Κ. Π. Καβάφη «ταξιδεύουν» σε όλη την Αθήνα με λεωφορεία, τρένα, τραμ και μετρό. 

Σύμφωνα με την εκτελεστική διευθύντρια του Ιδρύματος Ωνάση, που διοργανώνει το όλο εγχείρημα, κα Αφροδίτη Παναγιωτάκου: «Είναι μια κίνηση που σηματοδοτεί τη δική μας στάση απέναντι στο έργο του Καβάφη και στο πώς θέλουμε να κυκλοφορεί το περιεχόμενο του αρχείου στο ευρύ κοινό. Η εικαστική γραμμή είναι αρκετά πιο ποπ και οι στίχοι απολύτως καταληπτοί και όπως κυκλοφορούν στην πόλη με τα μέσα μαζικής μεταφοράς μπορούν να αποδείξουν στο μη μυημένο κοινό πόσο οικείος ποιητής είναι ο Καβάφης, πώς μιλάει μέσα από πολλές διαδρομές -στην κυριολεξία στη συγκεκριμένη περίπτωση- και εκφράζει το πνεύμα της εποχής μας».

Οι στίχοι αυτοί λοιπόν οι «καταληπτοί» του Καβάφη μάλλον απευθύνονται σε καταληπτικούς ή εκπαιδευόμενους καταληπτικούς, μιας και οι υπέροχοι στ’ αλήθεια στίχοι του Καβάφη  παρουσιάζονται ως τσιτάτα, απομονωμένα, αποσπασματικά, έξω από τα συμφραζόμενα -το context τους-, και συνεπώς αγγίζουν τον ορισμό της προπαγάνδας, όπως την εμπνεύστηκαν οι ιθύνοντες νόες μιας πολιτικής ιδεολογίας, απέναντι στην οποία υποτίθεται στέκεται η σύγχρονη κοινωνία στο σύνολό της -σχεδόν.

Πέρα απ’ αυτό είναι και σπαραξικάρδια αστείο –είναι σπαραξικάρδια αστείοι- όσοι σκέφτηκαν μέσα στα λεωφορεία της υπομονής και του συνωστισμού να πιπιλούν τον ταλαίπωρο κοσμάκη με ατάκες όπως: «Να εύχεσαι να είναι μακρύς ο δρόμος»… Γελάω που το αναφέρω, οι εμπνευστές του πρέπει να είχαν ξεκοιλιαστεί από τα γέλια κάνοντας προτάσεις για το ποιους στίχους να επιλέξουν -γύρω από ένα βαρύ, ξύλινο, στρογγυλό τραπέζι- γι’ αυτό το “εθνικό project” μέσα στα ΜΜΜ της Αθήνας. 

«Δεν έχω σήμερα κεφάλι για δουλειά», «Ξένος εγώ ξένος πολύ», «Επέστρεφε συχνά και παίρνε με, αγαπημένη αίσθησις», «Και τέλος πάντων, να, τραβούμ’ εμπρός» «Όπως μπορείς πια δούλεψε, μυαλό» «Τα μεγαλεία να φοβάσαι, ω ψυχή», «Το σώμα μου στες ηδονές θα δώσω», «Εδώ που έφτασες λίγο δεν είναι».

Τι να πει κανείς;… Φυσικά και κυκλοφόρησαν άμεσα σε όλο το διαδίκτυο φωτοσοπιές με στίχους του τύπου «Εγώ ο ξένος - Στράτος Διονυσίου», «Οδηγώ και σε σκέφτομαι - Αντύπας» και άλλα τέτοια που θα μπορούσαν να μας συνοδεύουν στις διαδρομές μας, ώστε να μας φέρουν σε επαφή ξανά και με τη λαϊκή μας ψυχή… όχι μόνο με τον λόγιο Καβάφη.

Πρόβλημα προκλήθηκε εξάλλου και με εκείνο το «είν’ επικίνδυνον πράγμα η βία» που αναγράφεται σε ορισμένα αστικά λεωφορεία στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας αυτής. Όπως σημείωσε σε ανακοίνωσή του το Ίδρυμα Ωνάση:

«…ως προς το στίχο "είν’ επικίνδυνον πράγμα η βία", κομματικές ή πολιτικές σκοπιμότητες ούτε υπήρξαν, ούτε υπάρχουν. Σε καιρούς έντονης πολιτικής και κοινωνικής αναταραχής, κατά τους οποίους λέξεις και φράσεις αποκτούν διαστάσεις διαφορετικές από εκείνες που θα είχαν σε άλλες χρονικές στιγμές, ακόμη και η πρόθεση χρήσης ενός στίχου μπορεί να παρερμηνευθεί. Θεωρώντας, όμως, ότι ο διάλογος και η συζήτηση έχουν νόημα πάντοτε, ο συγκεκριμένος στίχος, θα συμπληρωθεί όπου έχει αναρτηθεί ως εξής:
"Να μη βιαζόμεθα· είν’ επικίνδυνον πράγμα η βία".

Να μη βιαζόμεθα, λοιπόν. Το μόνο που εννοούσε ο Καβάφης είναι πως δεν πρέπει να βιαζόμαστε· γιατί ως γνωστόν «όποιος βιάζεται, σκοντάφτει…» Γι’ αυτό να εύχεστε να ΄ναι μακρύς ο δρόμος, αγαπητοί μου βιαστικοί άνθρωποι. Πολύ μακρύς… Γιατί εδώ που φτάσατε, λίγο δεν είναι… έχει και λιγότερο. Τα μεγαλεία να φοβάστε μόνο…

Επέστρεφε συχνά και παίρνε με...

Αλεξία Ηλιάδου